Sıfır Atık Nedir? Neden Sıfır Atık? (2023)

Sıfır Atık nedir? Çevreyi nasıl etkiliyor? Son dönemlerde dünyanın da gündemi atık sorununa döndü. İklim değişikliği ve ona ek olarak özellikle plastik madde vb. kullanımının artmasıyla birlikte büyüyen atık sorunları tüm dünyayı ilgilendiren büyük problemler haline gelmiş durumda.

Ekosistemin doğal dengesinin bozulduğu günümüz koşullarında dünyanın tüm canlılar ve gelecek nesiller için yaşanılabilir bir gelecek bırakmamız şart. Aksi halde gelecek dönemler için tüm canlılar için çok büyük sorunlar bekleyecek. Son dönemlerde daha iyi bir gelecek için çeşitli çözümler üretilmeye de başlandı. Özellikle sıfır atık ve geri dönüşüm gibi konularda geliştirilen projelerle bazı ülkeler ve yerel yönetimler, bu çözümlere destek vermeye çalışıyor.

SIFIR ATIK Nedir?

Sıfır Atık; Yapılan israfın önüne geçilmesi, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanması yönünde yapılan hedeflerdir.

Sıfır Atık Nedir?

Neden Sıfır Atık?

Doğal kaynaklar, küresel ekonominin işleyişini ve yaşam kalitesini desteklemektedir. Bu kaynaklar yakıtlar, mineraller ve metaller gibi ham maddeler ile birlikte gıda, toprak, su, hava, biyokütle ve ekosistemleri içerisinde yer alır. İyi işleyen bir ekonomi, doğal kaynakların ve ham maddelerin kesintisiz akışına bağlıdır.

1900 yılına göre bugün,

• Kişi başına enerji tüketimi 3 katına,
• Ham madde kullanımı 2 katına,
• Dünya nüfusu ise 5 katına çıkmıştır.

Gelecek nesillere temiz ve yalanabilir bir dünya için sıfır atık faydaları:

• Sıfır atık ile beraber kaynaklar daha verimli kullanılır. İsrafın önüne geçildiği için maliyetler düşer.
• Havaya salınan sera gazı miktarında azalma olur.
• Atık depolama alanlarında tasarruf sağlanır.
• Çevre ve canlılar için riskler azalır.
• Ağaçların ihtiyaç fazlası kesilmesi önlenir.
• Geri dönüştürülen her 1 ton cam için 100 litre petrolden tasarruf edilebilir.
• Gelecek nesillere daha temiz ve yaşanabilir bir gezegen kalır.

Dünya Petrol Rezervleri (2023)

Dünya genelinde en büyük petrol rezervine sahip ülkelere baktığımızda; Venezuela, Suudi Arabistan, Kanada ve İran listenin ilk sıralarında yer almaktadır. Petrol Nedir? Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlar dan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur. (Petra oleum = Petrol )

İlgili İçerik

Atık Miktarı Çevreyi Nasıl Etkiliyor?

Nüfusun hızla yükselmesi, şehirleşme ve tüketim maddelerinin çeşitlenmesi, atık miktarının yüksek derecede kullanılmasına neden oluyor. Belli orandaki atıklar, doğada bir süre sonra temizlense de Atık sayısı arttıkça doğanın bu konudaki gücünü kaybediyor. Biriken atıklar ise belli bir süre sonra çevreye büyük zararlar veriyor. Çevreyi kirleten atıklar, türlerine göre değişkenlik gösteriyor. Gaz, sıvı ve katı halde bulunabiliyorlar.

Atık piller: ağır metal içermesi nedeniyle mutlaka ayrı toplanarak çevre ve insan sağlığı üstünde oluşabilecek olumsuz etkilerinin önüne geçilmelidir.

Tehlikeli atıklar: yanıcı, patlayıcı, yakıcı, tahriş edici, kanserojen ve zehirli atıklardır ve mutlaka toplanması sağlanmalıdır. Tehlikeli atık sınıfına giren atıklar; toner ve kartuşlar, kontamine ambalaj ve filtreler ile basınçlı kaplardır.

Tıbbi atıklar: kolera, veba, dizanteri, tüberküloz, sıtma, cüzzam ve kuduz gibi hastalıklara sebebiyet verebilen atıklardandır. Bu nedenle hiçbir koşulda diğer atıklarla karıştırılmamalı, ayrı olarak toplanması sağlanmalıdır.

Bitkisel atık yağlar: atıksu toplama sistemlerine yapışarak tıkanmaya yol açar. Bunun yanı sıra deşarj olduğu noktadaki su kaynaklarının kirlenmesine yol açarak suda yaşayan canlıların oksijen almasına engel olur. Toprağa bırakıldığı takdirde ise toprak kirlenmesi ile birlikte yeraltı suyu kirlenmesine de neden olur. Bu nedenle atık yağların mutlaka ayrı olarak biriktirilmesi gerekmektedir.

Başarılı Sıfır Atık Projeleri

İsrafı azaltmak ve çevreyi korumak amacıyla birçok sıfır atık projesi hayata geçiriliyor. Ülkemizde de 2017 yılından bu yana Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri kapsamında “Sıfır Atık” projesi geliştiriliyor.

Bu proje doğrultusunda Afyonkarahisar ilinde bulunan tüm resmi kurumlar projeye tam destek veriyor. İl genelinde Sıfır Atık Bilgi Sistemine kayıtlı kurum sayısının 1541 olduğu biliniyor. Ayrıca Çevre Hizmet Birliği tarafından Afyonkarahisar’daki okullarda sıfır atık ve geri dönüşüm konularıyla alakalı seminerler veriliyor. Atık pil toplama ve atık yağ toplama konusunda dereceye giren okullar da ödüllendiriliyor.

Bunun yanında Manisa’nın Kırkağaç ilçesinde de “Kavunda Sıfır Atık” projesi yürütülüyor. Ön fizibilitesi başarılı bulunan proje sayesinde kavundan katma değeri yüksek ürünler elde edebilmenin araştırması yapılıyor.

Projenin Hayata Geçirileceği Alanlar;

• Hastaneler
• Kamu kurum/kuruluşları
• Alışveriş merkezleri
• Eğitim kurumları
• Büyük iş yerleri
• Eğlenme ve dinlenme tesisleri

Hadi, sen de #SıfırAtık hareketine katıl!

Sıfır Atık Yönetimi Sisteminin Uygulama Adımları

1-Odak noktası belirlemek

2-Mevcut durum tespiti

3-Planlama

4-İhtiyaç ve Termin

5-Eğitim

6-Uygulama

7-Raporlama ve takip

Sıfır Atık Projesinde Renkler

Biriktirme ekipmanları, ve tanıtım materyallerinde renk skalası uygulanır. Renklerin insanların algısı üzerinde büyük etkisi olduğundan ve uygulamada standarda erişmek adına renk skalası oluşturulmuştur. Oluşturulan renk skalasına göre;

• Kâğıt-karton atıkları için mavi,
• Plastik atıklar için sarı,
• Cam atıklar için yeşil,
• Metal atıklar için gri,
• Organik atıklar için kahverengi,
• Geri dönüşemeyen atıklar için siyah,
• Tıbbi atıklar için poşetlerde kırmızı, kovakonteynerlerde turuncu,
• Tehlikeli atıklar ve elektronik atıklar için şeffaf,
• Tekstil atıkları için pembe;
• Ahşap atıklar için turuncu,
• İri hacimli atıklar için lila,
• Ekmek artıkları için mor,
• Yemek artıkları için beyaz rengin kullanılması tercih edilmiştir.

Bir önceki yazımız olan ÖRTÜLÜ ÖDENEK NE İŞE YARAR? TÜRKİYEDE ÖRTÜLÜ ÖDENEK (2023) başlıklı makalemizde Anayasadaki Örtülü Ödenek Maddesi, Dünyada Örtülü Ödenek Harcamaları ve Örtülü Ödenek Parası Nereden Geliyor? hakkında bilgiler verilmektedir.